-
Język nowożytny, czyli jaki?
20.07.202120.07.2021Szanowni Państwo,
zwracam się z uprzejmą prośbą o wyjaśnienie popularnego w edukacji pojęcia "język nowożytny". Pojawia się w wymaganiach szkolnych oraz uniwersyteckich, lecz nie udało mi się na stronie żadnej szkoły czy uniwersytetu znależć definicji czy wykazu języków uznawanych za nowożytne.
Pamiętam, że uniwersytet, na którym studiowałam wyróżniał języki starożytne (np. greka), nowożytne (np. chiński) oraz inne - ani starożytne, ani nowożytne (np. arabski).
Z wyrazami szacunku,
Zuzanna
-
nowy język publiczny5.09.20065.09.2006Pewnemu politykowi zdarzyło się orzec, że dziennikarz „łgał jak bura suka”. Inni zaś stwierdzili istnienie lumpenliberałów (?) oraz łże-elit. Czy mogliby Państwo rozjaśnić nieco funkcję burej suki w języku polskim (o ile takowa w frazeologii w ogóle istnieje), pomóc zrozumieć liberalno-elitarne pojęcia i zalecić ich stosowną pisownię? Tylko ostrożnie, temat może się okazać dosyć drażliwy.
-
Naturalna metaforyczność języka
21.12.202321.12.2023Szanowni Państwo,
zastanawiam się, czy opisując działania podejmowane przez podmioty prawne (firmy, spółki, urzędy) prawidłowe jest stosowanie czasowników takich jak „pragnie”, „wręcza”, „może”. Spotkałem się z poglądem, że są one właściwe wyłącznie dla ludzi (spółka nie ma rąk, więc nie może nic wręczać).
Przykładowo:
Apple Inc. pragnie wyjaśnić, że...
Spółka wręcza pismo...
Urząd może zebrać informacje...
Firma myśli, iż...
Pozdrawiam
Tomasz P.
-
Akcent wyrazowy w języku polskim
14.12.202314.12.2023Mam nietypowe pytanie, a mianowicie, jak usłyszeć akcent w swoich i u innych osób wypowiedziach? Wsłuchuję się w to, co mówię i co mówią inni, ale jakoś nie mogę usłyszeć, czy dobrze akcentujemy wyrazy. A może potrzebne są jakieś ćwiczenia, żeby wyrobić w sobie słuch, który by pozwolił na to?
-
Narodowy Korpus Języka Polskiego8.11.20158.11.2015Czy występowanie słowa lub zwrotu w NKJP jest potwierdzeniem poprawności jego użycia, czy też zacytowaniem jego użycia, bez wnikania w jego poprawność gramatyczną?
-
mówiąc żywą łaciną…25.11.200225.11.2002Proszę o podanie poprawnej wymowy połączenia literowego ti w wyrazach i zwrotach zapożyczonych z łaciny i nie spolszczonych. Nie znam języka łacińskiego, a napotykając się na takie wyrażenia jak invocatio Dei, nie wiem, czy należy je wymawiać, tak jak są pisane [inwokatjo], czy też tak, jak niektórzy dziennikarze, sugerując się wymową pochodnego wyrazu spolszczonego [inwokacjo], tak jak np. inwokacja.
Z góry dziękuję.
-
Adaptacja fleksyjna zapożyczeń
10.01.202429.12.2023Szanowni Państwo,
chciałbym dopytać w sprawie nieodmienności wyrażeń łacińskich typu modus operandi. W słowniku można odnaleźć sformułowanie, że wyrażenie w każdej formie jest takie samo. Dla osób znających jednak język łaciński zdania „analiza modus operandi sprawcy”, a tym bardziej „są różne przykłady modus operandi sprawców” wygląda co najmniej dziwacznie. Czy można jednak stosować odmianę takich zwrotów i budować zdania typu „analiza modi operandi”? Jaka jest też przyczyną tej nieodmienności? Z góry dziękuję za pomoc.
Z wyrazami szacunku
Daniel
-
elfy i elfowie4.02.20024.02.2002Moje pytanie dotyczy mianownika i biernika l. mn. rzeczownika elf. We wszelkich słownikach jako poprawna sugerowana jest końcówka -y (a więc elfy). Tymczasem Marek Gumkowski w jednym z wydań Władcy Pierścieni J. R. R. Tolkiena wprowadził formę elfowie, tak to motywując:
Wspomnieć także należy o modyfikacji innego rodzaju: rzeczownikowi elf w mianowniku i bierniku liczby mnogiej nadawana jest tu męskoosobowa forma elfowie, nie figurująca w słownikach języka polskiego. Odważono się na takie odstępstwo od językowych prawideł zarówno dlatego, że w odniesieniu do postaci określanych tym mianem są tu zawsze stosowane formy gramatyczne przynależne istotom ludzkim (a więc oni, nie one; zrobili, nie zrobiły), jak i z chęci naśladowania w tej mierze decyzji autora, używającego nieprawidłowej w angielszczyźnie formy liczby mnogiej elves (zamiast elfs) i toczącego o to zażarte boje ze skrupulatną korektą. Tolkien chciał w ten sposób odświeżyć sens słowa, które – jak pisał – „z biegiem czasu skarlało i dziś kojarzy się raczej z fantastycznymi duszkami”. W polskim przekładzie forma elfy została pozostawiona wyłącznie w kilku miejscach jako zbiorowe określenie ludu czy też szczepu (np. Elfy Szare, Elfy Leśne – ale już: Elfowie Wysokiego Rodu). Podobnie, choć w sposób nie tak konsekwentny, wprowadzone zostały, jako oboczne, formy krasnoludy i krasnoludowie.
Swego czasu temat ten wzbudził żywą wymianę zdań na „Forum dyskusyjnym miłośników twórczości J.R.R. Tolkiena”. Tu chciałbym spytać, co Państwo sądzą na temat takiej innowacji językowej, jej zasadności i poprawności. Czy da się tu w ogóle jednoznacznie rozstrzygnąć problem, czy też wybór jednej z form jest li tylko kwestią gustu użytkowników języka?
Z tolkienowskim pozdrowieniem,
Ruginwaldus -
Funkcja
17.12.201817.12.2018Szanowna Pani Profesor,
zadałem kiedyś pytanie o etymologię słowa funkcja w znaczeniu matematycznym (odpowiedź otrzymałem 12.06.2018 r.). A czy wiadomo, skąd Leibniz wziął ów termin? Czy słowo to istniało już wtedy w języku i miało takie znaczenie ogólne jak dzisiaj? Zapytam może tak: co w takim razie w ogóle wiadomo o historii słowa funkcja?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
-
Pisownia cząstki żeśmy14.11.201514.11.2015Jak w poniższych zdaniach należy zapisać cząstkę żeśmy z poprzedzającym słowem – razem czy osobno? Dodam, że nie wchodzi w grę zmiana jak żeśmy na jak(e)śmy ani której żeśmy na którejśmy, gdyż zdania pochodzą z tekstu, który wydawca chce zmodernizować jedynie pod kątem ortografii i interpunkcji.
- Do mnie, jeśli zajdzie potrzeba, można pisać, jak żeśmy (jakżeśmy) się umówili, na adres p. Jadzi.
- W sprawie depeszy, o której żeśmy (którejżeśmy) mówili, nie mogę nic bliższego znaleźć.